Iedere bestuurder kan te allen tijde worden geschorst en ontslagen door het orgaan dat bevoegd is tot benoeming (het stappenplan voor benoeming van een statutair bestuurder vindt u hier), zo staat het in de wet. Voor een rechtsgeldig ontslagbesluit is wel vereist dat aan alle wettelijke en statutaire eisen is voldaan. En dat gaat in de praktijk nog weleens verkeerd.
In dit artikel zet ik uiteen welke stappen u moet nemen voor een geldig ontslag van een statutair bestuurder. Een goede voorbereiding is in dit geval meer dan het halve werk.
Statuten
Voordat u overgaat tot ontslag van een statutair bestuurder, doet u er goed aan om de statuten en andere intern geldende regelingen te controleren. Staan daar bepalingen/afspraken in over het ontslag van de statutair bestuurder?
Zo ja, neem dit dan mee in onderstaand stappenplan.
Ontslagbesluit
In de praktijk is meestal de algemene vergadering, oftewel de aandeelhouders, bevoegd om tot ontslag te besluiten. In de statuten kan hiervan zijn afgeweken.
Om een ontslagbesluit te kunnen nemen, moet (op juiste wijze) een algemene vergadering van aandeelhouders bijeen worden geroepen en het voornemen tot ontslag moet op de agenda staan.
Tijdens de vergadering moet de bestuurder, die voor ontslag is voorgedragen, in de gelegenheid worden gesteld om enerzijds zijn raadgevende stem te geven en anderzijds verweer te voeren tegen zijn ontslag.
Welk contract?
Een statutair bestuurder heeft vrijwel altijd een arbeidsovereenkomst of managementovereenkomst met de vennootschap. Afhankelijk van welk type overeenkomst er bestaat, moet rekening worden gehouden met het volgende.
Arbeidsovereenkomst
Als sprake is van een arbeidsovereenkomst, dan is het arbeidsrecht van toepassing. De statutair bestuurder is weliswaar minder vergaand beschermd dan een “gewone” werknemer, maar ook de statutair bestuurder heeft rechten op grond van het arbeidsrecht. Voor het ontslag van een statutair bestuurder met een arbeidsovereenkomst moet ook sprake zijn van een redelijke grond, in de zin van de wet. Als deze redelijke grond ontbreekt, dan kan de rechter een billijke vergoeding toekennen.
Tevens moet vooraf worden onderzocht of herplaatsing van de statutair bestuurder mogelijk is. Als dit onderzoek niet plaatsvindt, dan kan dit eveneens leiden tot een billijke vergoeding.
Ontslagbesluit = einde arbeidsovereenkomst
Een rechtsgeldig genomen ontslagbesluit, maakt ook een einde aan de arbeidsovereenkomst. De preventieve ontslagtoets uit het reguliere arbeidsrecht is niet van toepassing.
Als het ontslagbesluit niet rechtsgeldig is genomen, zal ook de arbeidsovereenkomst niet eindigen.
Is er geen redelijke ontslaggrond, dan eindigt de arbeidsovereenkomst toch. De rechter heeft dan niet de mogelijkheid om de arbeidsovereenkomst te herstellen. Zoals aangegeven, kan de rechter in dat geval wel een zogenoemde billijke vergoeding aan de statutair bestuurder toekennen.
Tot slot moet de arbeidsovereenkomst op juiste wijze worden afgewikkeld. Dat betekent onder meer dat de eindafrekening moet worden opgemaakt en de statutair bestuurder in beginsel recht heeft op een transitievergoeding. De statutair bestuurder heeft géén recht op de transitievergoeding als de bestuurder ernstig verwijtbaar handelen kan worden verweten.
Managementovereenkomst
Een managementovereenkomst kwalificeert juridisch gezien als een overeenkomst van opdracht. Het arbeidsrecht is dan niet van toepassing. De wetsartikelen die zien op de overeenkomst van opdracht bieden de statutair directeur ook flink minder rechten dan het arbeidsrecht. Zo is er bijvoorbeeld geen redelijke grond voor ontslag vereist en heeft de statutair bestuurder geen recht op een transitievergoeding.
Nadat het ontslagbesluit is genomen, zal de managementovereenkomst namens de BV moeten worden opgezegd. Hierbij moeten wel de contractuele afspraken worden nagekomen. Denk aan de opzegtermijn en eventuele postcontractuele bepalingen.
Stappenplan
Hieronder volgt een stappenplan voor het ontslag van een statutair bestuurder.
Vijf vragen vooraf:
- Is sprake van een statutair bestuurder, oftewel is er een benoemingsbesluit?
- Welk orgaan van de vennootschap is bevoegd om de bestuurder te ontslaan?
- Wat zijn de redenen voor het voorgenomen ontslag? En kan de bestuurder worden herplaatst?
- Met name als er één statutair bestuurder is, wie wordt eventueel benoemd als vervanger van de bestuurder?
- Welk orgaan is bevoegd tot het bijeenroepen van de Algemene vergadering?
Stappen
Vóór de algemene vergadering
- Bijeenroepen algemene vergadering, met inachtneming van de oproepingsvoorschriften en – termijn;
- Nodig de statutair bestuurder uit voor een gesprek, waarbij de uitnodiging voor de algemene vergadering wordt overhandigd. Tijdens dit gesprek kan eventueel een voorstel worden gedaan voor ontslag en beëindiging van de arbeids-/managementovereenkomst;
- Voor zover van toepassing, stel de OR in de gelegenheid advies uit de brengen over het voorgenomen ontslag van de statutair bestuurder;
Tijdens de algemene vergadering
- Wijs een notulist aan en stel notulen op van de vergadering;
- Licht de redenen voor het ontslag toe;
- Stel alle bestuurders en, voor zover van toepassing, commissarissen in de gelegenheid een raadgevende stem uit te brengen over het ontslag;
- Stel de voor ontslag voorgedragen statutair bestuurder in de gelegenheid om verweer te voeren tegen het voorgenomen ontslag;
- Schors de vergadering na het verweer, zodat de aandeelhouder(s) zich kan/kunnen beraden op het verweer;
- Neem het besluit: ontslag of geen ontslag? en leg het besluit vast.
- Voor zover vereist, benoem een nieuwe statutair bestuurder.
Na de vergadering
- Als het besluit tot ontslag is genomen, bevestig dit dan schriftelijk aan de betreffende statutair bestuurder met toezending van de vergaderstukken. Dit kunt u opdragen aan de overige of nieuw benoemde statutair bestuurder(s).
- In geval van een arbeidsovereenkomst: bevestig dat deze, eventueel met inachtneming van de geldende opzegtermijn, is geëindigd met het genomen ontslagbesluit. De arbeidsovereenkomst dient op correcte wijze te worden afgewikkeld.
In geval van een managementovereenkomst: de managementovereenkomst dient separaat expliciet te worden opgezegd, voor zover van toepassing met inachtneming van de opzegvereisten in de overeenkomst. Deze opzegging kunt u vastleggen in de schriftelijke bevestiging van het ontslag.
- Vergeet niet de bestuurder uit te schrijven uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel en eventuele volmachten (bank, verzekeringen etc.) in te trekken.
Heeft u vragen over de benoeming of het ontslag van een statutair bestuurder? Neemt u dan gerust contact met mij op.
Geef een reactie